Đai ốc lục giác: Phân loại, tiêu chuẩn và cấp bền
1. Đai ốc lục giác là gì?
Đai ốc lục giác (hay còn gọi là ê-cu lục giác) là một loại đai ốc có hình dạng bên ngoài là lục giác, thường được sử dụng để kết hợp với bu lông trong các ứng dụng lắp ráp cơ khí, xây dựng, ô tô, xe máy, thiết bị công nghiệp…
2. Các loại đai ốc lục giác phổ biến
| Loại đai ốc |
Đặc điểm |
Tiêu chuẩn phổ biến |
| Đai ốc lục giác thường (Hex Nut) |
Dùng chung với bu lông tiêu chuẩn |
DIN 934, ISO 4032, JIS B 1181 |
| Đai ốc lục giác mỏng (Jam Nut) |
Độ dày nhỏ, dùng để khóa đai ốc chính |
DIN 439, ISO 4035 |
| Đai ốc lục giác có đai (Flange Nut) |
Tích hợp vòng đệm chống nới lỏng |
DIN 6923 |
| Đai ốc lục giác có khóa nylon (Nylon Lock Nut) |
Có vòng nylon giúp chống lỏng |
DIN 985 |
| Đai ốc lục giác tự hãm (Self-Locking Nut) |
Có rãnh khóa hoặc vòng kim loại giúp tự hãm |
DIN 980 |
| Đai ốc lục giác cánh (Wing Nut) |
Có hai tai, có thể vặn bằng tay |
DIN 315 |
3. Cấp bền (Class/Grade) của đai ốc lục giác
Cấp bền của đai ốc lục giác xác định khả năng chịu lực và độ bền cơ học. Nó thường được chia thành hai hệ thống chính:
- Hệ mét (ISO/DIN) – Class
- Hệ inch (SAE) – Grade
Cấp bền theo tiêu chuẩn ISO/DIN (Class)
Được quy định theo tiêu chuẩn ISO 898-2 hoặc DIN 267. Các cấp bền phổ biến của đai ốc bao gồm:
| Cấp bền |
Ứng dụng |
| 4 |
Dùng cho các ứng dụng nhẹ, không yêu cầu cường độ cao |
| 5 |
Tương tự cấp 4, nhưng chịu lực tốt hơn |
| 6 |
Thường dùng trong xây dựng, kết cấu thép |
| 8 |
Được sử dụng rộng rãi trong cơ khí, kết cấu thép, ô tô |
| 10 |
Chịu lực cao, dùng trong ngành công nghiệp nặng, chế tạo máy |
| 12 |
Ứng dụng trong các kết cấu đặc biệt, yêu cầu độ bền cao |
Cấp bền theo tiêu chuẩn SAE (Grade)
Phổ biến trong hệ inch, áp dụng cho các loại đai ốc tại Mỹ:
| Cấp bền |
Dấu hiệu nhận biết |
Ứng dụng |
| Grade 2 |
Không có ký hiệu hoặc chỉ có một dấu chấm |
Ứng dụng chung, tải trọng nhẹ |
| Grade 5 |
Ba vạch trên bề mặt |
Ô tô, máy móc công nghiệp |
| Grade 8 |
Sáu vạch trên bề mặt |
Cường độ cao, ứng dụng trong ngành hàng không, quân sự |
4. Vật liệu sản xuất đai ốc lục giác
- Thép cacbon: Phổ biến nhất, có nhiều cấp bền khác nhau (4, 6, 8, 10, 12).
- Thép hợp kim: Chịu lực cao hơn, thường dùng trong ngành công nghiệp nặng.
- Inox (Thép không gỉ): Chống ăn mòn tốt, thường có các loại inox 201, 304, 316.
- Đồng, nhôm: Dùng trong các ứng dụng yêu cầu chống gỉ hoặc trọng lượng nhẹ.
5. Ứng dụng của đai ốc lục giác
- Lắp ráp thiết bị cơ khí, máy móc công nghiệp.
- Dùng trong xây dựng, kết cấu thép.
- Ứng dụng trong ngành ô tô, xe máy.
- Các thiết bị điện, điện tử, dân dụng.
Tóm lại
Khi lựa chọn đai ốc lục giác, cần xem xét:
- Loại đai ốc: Dựa vào ứng dụng cụ thể (thường, có đai, có khóa…).
- Cấp bền: Nếu cần chịu lực cao, nên chọn đai ốc từ Class 8 trở lên.
- Vật liệu: Nếu môi trường có độ ẩm cao, chọn inox để chống gỉ.
- Kích thước: Phù hợp với bu lông đi kèm (M6, M8, M10...).
